ඔබ ක්‍රිප්ටෝ මුදල් පිළිබඳව යම් උනන්දුවක් දැක්වූයේ නම්, 21 වන සියවසේ වඩාත්ම අද්භූත පුද්ගලයා වන Satoshi Nakamoto ගේ නම ඔබ අසා ඇතුවාට සැක නැත. ලෝකයේ පළමු ක්‍රිප්ටෝ මුදලේ නිර්මාතෘ. කුමන ස්ථානයක හෝ සිට මතුවී පැමිණ අතුරුදන් වූ පුද්ගලයා, සිටින්නේ කොහේදැයි දන්නේ කවුද. නැතිනම් පුද්ගලයෙක් නොව පිරිසක්ද? ඒ ඔහු විය හැකිද? නැත්නම් ඇයද? නැත්නම් ඔවුන්ද? මෙම ලිපියෙන් අපි ඔහුව හඳුන්වන්නේ "ඔහු" ලෙසයි, එය අනුමානයක් පමණක් වුවද සත්‍ය වශයෙන්ම, මෙම අන්වර්ථ නාමය පිටුපස සැඟවිය හැක්කේ කාටද? අපි මෙම අද්භූත කතාවේ ගැඹුරට කිමිදීමට උත්සාහ කරමු.
Veni, vidi, vici යනු පුරාණ රෝම ආඥාදායකයා සහ අණදෙන නිලධාරි ගෙයස්, ජුලියස් සීසර්ට ආරෝපණය කරන ලද ජනප්‍රිය ප්‍රකාශනයකි. ලතින් භාෂාවෙන් පරිවර්තනය කර ඇති එහි තේරුම "මම ආවා, මම දැක්කා, මම දිනුවා" යන්නයි. Satoshi Nakamoto සම්බන්ධයෙන්, මෙම ආදර්ශ පාඨයට තවත් එක් වචනයක් එකතු කළ හැකිය: Veni, vidi, vici, abiit - මම ආවා, මම ගැටලුවක් දැක්කා, මම දිනුවා, මම ගියා..
පෙනුම (Veni). මේ මිනිසා පිළිබඳව ලෝකය මුලින්ම දැනගත්තේ 2008 දීය. bitcoin.org ලිපිනය ලියාපදිංචි කරන ලද්දේ අගෝස්තු මාසයේදීය. ඉන් ටික කලකට පසු ක්‍රිප්ටෝ මුදල් පිළිබඳ විස්තරයක් (ධවල පත්‍රිකාව) ප්‍රකාශයට පත් කරන ලදී. Satoshi Nakamoto "බිට්කොයින්: Peer-to-Peer ඉලෙක්ට්‍රොනික මුදල් පද්ධතිය" යන මාතෘකාවෙන් යුත් පිටු නවයක ප්‍රකාශනයේ කතුවරයා ලෙස සඳහන් කර ඇති අතර ඔහුගේ විද්‍යුත් තැපෑලද ඒ අසල සඳහන් කර ඇත. (bitcoin.org වෙබ් අඩවිය තවමත් පවතින අතර මෙම ලිපියේ මුල් පිටපත එහි දී සොයාගත හැකිය.)
ඉපදීම (Vidi, Vici). Nakamoto ගේ ප්‍රකාශනය විද්‍යාත්මක ක්‍රිප්ටෝ ප්‍රජාවේ සහ ක්‍රිප්ටෝ ලේඛන ලෝලීන්ගේ අවධානයට ලක් විය. එය සංසදවල සහ ලිපි හුවමාරුවේදී සාකච්ඡා කිරීමට පටන් ගත්තේය. මෙම අදහස මාස කිහිපයකට පසුව, 2009 ජනවාරි මාසයේදී, බිට්කොයින් (BTC) ජාලය දියත් කරන ලද අතර, Nakamoto විසින් පළමු බ්ලොක්චේන් බ්ලොක් එක ජනනය කරන ලදී.
සමහර ඇස්තමේන්තු වලට අනුව, 2009 දී හඳුනාගත් කොයින මිලියන 1.6 න් මිලියන 1.48 ක් පමණ Satoshi ට අයත් විය හැකිය. මෙම "ඩිජිටල් රත්තරන්" ප්‍රමාණය මේ දක්වා (2022) කිසිවකු විසින් හිමිකරගෙන නොමැත. BTC විනිමය අනුපාතිකයේ උච්චාවචනයන් තිබියදීත්, එය ඇමරිකානු ඩොලර් බිලියන දස දහස් ගණනක් ලෙස ගණන් බලා ඇත. මේ අනුව, Nakamoto සමාජය ඉදිරියේ පෙනී සිටින්නේ නම්, ඔහු පෘථිවියේ ධනවත්ම පුද්ගලයින්ගෙන් කෙනෙකි.
අතුරුදහන් වීම (Abiit). Satoshi Nakamoto 2010 මැද භාගයේදී ප්‍රකාශන හිමිකම ඉවත් කර, BTC මූලාශ්‍ර කේතය ක්‍රමලේඛකයෙකු වන Gavin Andersen වෙත යවා, වෙබ් ලිපිනය සඳහා අයිතිවාසිකම් බිට්කොයින් ප්‍රජාවේ සාමාජිකයින්ට පැවරූ අතර, ව්‍යාපෘතියේ වැඩිදුර කටයුතු වලින් ඉවත් විය. ඔහුගේ අවසන් විද්‍යුත් තැපෑල 2011 අප්‍රේල් 26 දිනට යෙදී ඇති අතර, ඉන් පසුව ඒවායේ කර්තෘ... සම්පූර්ණයෙන්ම අතුරුදහන් විය. මේ අනුව, බිට්කොයින් නිර්මාතෘ වසර තුනකට අඩු කාලයක් පොදු අවකාශයේ පැවතුනි. කෙසේ වෙතත්, ඔහු මෙම කෙටි කාලය තුළ ලෝකය සම්පූර්ණයෙන්ම වෙනස් කල අතර, එසේ නොවන්නේ නම් අවම වශයෙන් ඔහු එයට දැඩි ලෙස බලපෑම් කළේය. බිට්කොයින් මිලියන ගණනක් ලෝකය පුරා පැතුරුණේය. සමහර රටවල් එය ඔවුන්ගේම මුදල් වර්ගයට සමානව භාවිතා කිරීමට පටන් ගත් අතර, මහ බැංකු පවා ඇතුළුව දහස් ගණනක් අනුගාමිකයන් ඔවුන්ගේම ඩිජිටල් වත්කම් නිර්මාණය කිරීමට පටන් ගත්හ.
මෙම ප්‍රශ්නයට පිළිතුර සෙවීමෙන් වසර ගණනාවක් තිස්සේ ක්‍රිප්ටෝ ප්‍රජාවේ මනස කනස්සල්ලට පත් කර ඇත. Nakamoto විසින්ම P2P පදනමේ වෙබ් අඩවියේ ඔහුගේ ප්‍රොෆයිලයෙහි සඳහන් කර ඇත්තේ ඔහු 1975 දී උපත ලබා ජපානයේ ජීවත් වන බවයි. (P2P පදනම යනු සමාන විකල්ප අරමුදලයි, එය සමාජයට peer-to-peer තාක්ෂණයේ බලපෑම අධ්‍යයනය කිරීම අරමුණු කරයි).
සමහර විට යමෙකු මෙම චරිතාපදාන දත්ත විශ්වාස කර ඇත, නමුත් මෙම උපන් දිනය හෝ ජාතිකත්වය හෝ බිට්කොයින් නිර්මාතෘවරයාගේ පදිංචි ස්ථානය පිළිබඳ එකදු තහවුරු කිරීමක්වත් හමු නොවීය. එපමණක් නොව, ඔහුගේ ඊමේල් 500කට ආසන්න සංඛ්‍යාවකින්, ජපානයේ සවස 2:00 සිට රාත්‍රී 8:00 දක්වා කාලය තුළ එනම් වැඩකරන දිනයේ උච්චතම අවස්ථාවන් හි එවූ ඊමේල් එකක්වත් නැත. ඔහු වැඩිපුරම ලිව්වේ ජපානය නිදා සිටියදීය. නමුත් ඒ වන විට එක්සත් ජනපදයේ ජීවිත අවදිව තිබුණි.
ප්‍රවීණයන් ගණනාවක් විශ්වාස කරන්නේ ධවල පත්‍රිකාව සහ Nakamoto ගේ ඊමේල් දෙකම ස්වදේශික ඉංග්‍රීසි කතා කරන්නෙකු විසින් ලියා ඇති බවයි. කෙසේ වෙතත්, ඔහු ඇමරිකානු හෝ බ්‍රිතාන්‍ය ද යන්න සම්බන්ධයෙන් මතයන් වෙනස් වේ. එම දිව්ත්වයටම ආවේණික වූ පාඨවල විශේෂිත වචන සහ වාක්‍ය ඛණ්ඩ ඔබට සොයාගත හැකිය. සමහර විට ඔහු දිගු කලක් එක්සත් ජනපදයේ ජීවත් වූ බ්‍රිතාන්‍ය ජාතිකයෙක් විය හැකිද? නැත්නම් සමහරවිට ඒ ඔහු නොවේ, නමුත් ඔවුන් බ්‍රිතාන්‍ය සහ ඇමරිකානු විද්‍යාඥයින් පිරිසක්ද?
පර්යේෂකයන්ගේ අවධානයට ලක් වූ තවත් ලක්ෂණයක් නම්, Nakamoto සෑම විටම ඔහුගේ පාඨවල ඡේද අතර පේළි එකක් නොව පේළි දෙකක් මඟ හැරීමයි. එවැනි නිශ්චිත පෙළ නිර්මාණයක් සාමාන්‍ය වන්නේ යතුරු ලියනයක ටයිප් කිරීමට පුරුදු වී සිටින අයට මිස පරිගණකයක නොවේ. ඉතින්, ඔහු ඉපදුණේ 1975 දී නොව, බොහෝ කලකට පෙර විය හැකිය.
සත්‍ය වශයෙන්ම, Satoshi Nakamoto යන අන්වර්ථ නාමය පිටුපස සැඟවිය හැක්කේ කාටද සහ සත්‍ය වශයෙන්ම පළමු ක්‍රිප්ටෝ මුදල් නිර්මාණය කළේ කවුද? ඒ පිළිබඳව බොහෝ අනුවාද සහ මතයන් ඇත. අපගේ මතය අනුව වඩාත්ම ඇදහිය නොහැකි දේ සමඟ ආරම්භ කරමු.
අනුවාද අංක 0, ඓතිහාසික: හෙන්රි ෆෝඩ්. 1921 දී, ඇමරිකානු කර්මාන්තකරුවෙකු වන හෙන්රි ෆෝඩ් නව මුදල් පද්ධතියක පදනම සෑදිය හැකි "බලශක්ති මුදල්" නිර්මාණය කිරීමට යෝජනා කළේය. මෙම අදහස ධවල පත්‍රිකාවේ සහ බිට්කොයින් කැණීම්වල විස්තර කර ඇති peer-to-peer ඉලෙක්ට්‍රොනික මුදල් පද්ධතියට කැපී පෙනෙන සමානකමක් දරයි. මෙම ජනප්‍රිය මෝටර් රථ නිෂ්පාදකයා 1921 දෙසැම්බර් 4 වන දින නිව් යෝර්ක් ට්‍රිබියුන් හි ලිපියක් ප්‍රකාශයට පත් කරන ලද අතර, එය ගෝලීය ධනය මත බැංකු ප්‍රභූන්ගේ ග්‍රහණය ලිහිල් කළ හැකි බලශක්ති මුදල් සමඟ රත්‍රන් ප්‍රතිස්ථාපනය කිරීමේ අදහස ගෙනහැර දැක්වීය. මෙය සිදු කිරීම සඳහා, ෆෝඩ් විසින් "ලෝකයේ විශාලතම බලාගාරය" ගොඩනැගීමට සහ "බල ඒකක" මත පදනම් වූ නව මුදල් පද්ධතියක් නිර්මාණය කිරීමට යෝජනා කළේය.
අනුවාද අංක 1: සමාගම් සමූහය. කුමන්ත්‍රණ න්‍යායවල සමහර රසිකයින් කණ්ඩායමේ සාමාජිකයන් පවා හඳුනා ගත්හ. ඒවා නම්, ඔවුන්ගේ මතය අනුව: Samsung, Toshiba, Nakamichi සහ Motorola. ඔබට පෙනෙන පරිදි, ඔවුන්ගේ නම් වලින් ආරම්භක අකුරු කිහිපයක් එකතු කිරීමෙන් අවශ්ය නම ලබා ගැනීම පහසුය. නමුත් මෙම දැවැන්තයින්ට බිට්කොයින් නිර්මාණය කිරීමට අවශ්ය වූයේ ඇයි සහ ඔවුන් තවමත් මෙම ව්‍යාපෘතියට සම්බන්ධ වීම සඟවන්නේ ඇයි? මෙම ප්‍රශ්නවලට ඒත්තු ගැන්වෙන පිළිතුරක් කිසිවෙකුට දිය හැකි යැයි සිතිය නොහැකිය.
අනුවාදය අංක 2: එක්සත් ජනපද ඔත්තු සේවා. කුමන්ත්‍රණ න්‍යායවාදීන් පවසන්නේ බොහෝ දුරට එය CIA නොව එක්සත් ජනපද ජාතික ආරක්ෂක ඒජන්සිය (NSA) විය හැකි බවයි. ලෝක ප්‍රසිද්ධ Massachusetts Institute of Technology (MIT) විසින් 1996 ජූනි 18 වන දින විද්‍යාත්මක පත්‍රිකාවක් ප්‍රකාශයට පත් කරන ලදී, එය NSA වෙතින් ක්‍රිප්ටෝ මුදල් -සංකේතන දෙපාර්තමේන්තුවේ කණ්ඩායමක් විසින් ලියන ලද්දකි. ලිපිය තවමත් MIT වෙබ් අඩවියේ ඇති අතර එය නම් කර ඇත්තේ "මුදල් සාදා ගන්නේ කෙසේද: නිර්නාමික ඉලෙක්ට්‍රොනික මුදල් වල ක්‍රිප්ටෝ ලේඛන" යනුවෙනි. එහි කතුවරුන්: ජාතික ආරක්ෂක ඒජන්සියේ/තොරතුරු ආරක්ෂණ පර්යේෂණ හා තාක්ෂණ/ක්‍රිප්ටෝ විද්‍යා අංශයේ Laurie Law, Susan Sabett, Jerry Solinas වේ. ඔබ මෙම ලේඛනය දෙස බැලුවහොත්, ප්‍රායෝගිකව, මෙය ක්‍රිප්ටෝ මුදල් මූලධර්මය පිළිබඳ විස්තරයක් බව පැහැදිලිය.
අනුවාද අංක 1 මෙන් නොව, රහස් සේවාවන්ට එය අවශ්ය වූයේ ඇයිද යන්න (අවම වශයෙන් ලොව පුරා රහස්‍ය මෙහෙයුම් සඳහා මූල්‍යකරණය කිරීමට) සහ ඒ සියල්ල එදා වර්ගීකරණය කළේ ඇයිද යන්න මෙහි අඩු වැඩි වශයෙන් පැහැදිලි වේ.
අනුවාදය අංක 3: Nick Szabo. ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයේ මෙම විද්‍යාඥ-ක්‍රමලේඛක-ක්‍රිප්ටෝ ලේඛන ශිල්පියා ඩිජිටල් රත්‍රන් නිර්මාතෘවරයෙකු ලෙස සැලකේ. ඔහු බිට්කොයින් හි පූර්වගාමියා වන බිට්ගෝල්ඩ් නිර්මාණය කළේය. කෙසේ වෙතත්, මෙම අදහස ප්‍රායෝගිකව බහුලව භාවිතා වී නොමැත. ඔහු සහ Satoshi Nakamoto එකම පුද්ගලයා යන අදහස Nick Szabo විසින්ම සැමවිටම ප්‍රතික්ෂේප කර ඇත.
අනුවාදය අංක 4: Craig Steven Wright. Nick Szabo මෙන් නොව, ප්‍රහේලිකාවක් වන Nakamoto යැයි කියා ගන්නා ඕස්ට්‍රේලියානු ව්‍යවසායකයෙක් සහ පරිගණක විද්‍යාඥයෙකි. වඩාත් නිවැරදිව, මෙම අන්වර්ථ නාමය සමඟ ක්‍රියා කළ කණ්ඩායමේ ප්‍රධාන සාමාජිකයා වේ. මෙය ඔහු 2016 මැයි මාසයේදී බීබීසීයට පැවසූ නමුත් ඒත්තු ගැන්විය හැකි සාක්ෂි කිසිවක් ඉදිරිපත් කිරීමට නොහැකි විය.
අනුවාදය අංක 5: Hal Finney. ප්‍රධාන ක්‍රිප්ටෝ කේතනයේ නිර්මාතෘවරයාගේ භූමිකාව සඳහා තවත් තරඟකරුවෙකු වේ. මෙම ක්‍රිප්ටෝ කේතනකරු ධවල පත්‍රිකා ලැයිස්තුවේ සිටි අතර, BTC පතල් කැණීම ආරම්භ කළ පළමු බිට්කොයින් දායකයන්ගෙන් එකක් බවට පත් විය. Hal Finney හට ප්‍රථම බිට්කොයින් ගනුදෙනුව ලැබුණේ Satoshi Nakamoto වෙතින් වන අතර, ඔහු ව්‍යාපෘතියේ ආරම්භක අදියරේ දී එහි වැඩ කළ අතර ඒ සඳහා ඔහු 2009 ජනවාරි 12 වන දින proof-of-work (PoW) තාක්ෂණය ඉදිරිපත් කළේය. ඊට අමතරව, Finney ජීවත් වූයේ Dorian Prentice Satoshi Nakamoto නම් සැබෑ නාමයක් සහිත මිනිසෙකුට යාබදවය. Finney ගේ ලේඛන විලාසය Nakamoto ගේ ලිවීමට බෙහෙවින් සමාන වන අතර, ඔවුන් එකිනෙකා සමඟ ලිපි හුවමාරු කර ගැනීම, අවධානය වෙනතකට යොමු කිරීමේ ප්‍රයෝගයකට වඩා වැඩි දෙයක් නොවන බවට සැකයක් ඇති කළේය.
අනුවාදය අංක 6: Dorian Prentice Satoshi Nakamoto. මොහු Satoshi Nakamoto යැයි උපකල්පනය කිරීම තරමක් තර්කානුකූල බව පෙනේ. කැලිෆෝනියාවේ විසු මෙම භෞතික විද්‍යාඥයා සහ පද්ධති ඉංජිනේරුවරයා පිළිබඳ තොරතුරු 2014 දී ඉදිරිපත් වූ අතර ඔහුගේ ඡායාරූපය ක්ෂණිකව ලොව පුරා පැතිරී, බිට්කොයින් හි තවත් සංකේතයක් බවට පත්විය. එකම ගැටළුව නම්, මෙම පුද්ගලයාට ඔහුගේ නම සහ වාසගම හැරුණු විට, බිට්කොයින් සමඟ වෙනත් කිසිදු සම්බන්ධයක් නොතිබූ අතර, ඔහුම එවැනි උපකල්පන සම්පූර්ණයෙන්ම ප්‍රතික්ෂේප කළේය.
අනුවාද සහ මතවාද ලැයිස්තුව දිගටම ඉදිරිපත් කරගෙන යා හැකිය, දින නියමයක් නොමැතිව හෝ පසුව සෑහෙන කාලයක්. නමුත් බිට්කොයින් නිර්මාතෘගේ යැයි කියනු ලබන, ඔහුගේ සගයන් ඔහුගේ සිරුර සමඟ මිනී පෙට්ටිය රැගෙන යන බව කියන සුසාන භූමියේ දර්ශන මෙම ලිපිය අවසානයේ ඉදිරිපත් කල හැකිය. මේ වීඩියෝව අන්තර්ජාලයේ සැරිසරනු ලබයි. කෙසේ වෙතත්, එක් ලිපියක් සඳහා මතවාද සහ කුමන්ත්‍රණ න්‍යායන් ප්‍රමාණවත් යැයි අපි සිතමු, එබැවින් විශේෂතා පිළිබඳව කතා කිරීමට කාලයයි.
මෙහිදී බිට්කොයින් නිර්මාණය කළේ කවුරුන්දැයි අනුමාන කිරීම ඇත්තෙන්ම සිත්ගන්නා සුළුය, නමුත් මෙම ක්‍රිප්ටෝ මුදල් මත මුදල් ඉපයීම වඩාත් සිත්ගන්නා සුළුය. මෙය සිදු කිරීම සඳහා, ඔබට අවම වශයෙන්, NordFX තැරැව්කාර සමාගම සමඟ ගිණුමක් විවෘත කිරීමට අවශ්ය වේ, එහිදී ඔබට පුළුල් පරාසයක වෙළඳ උපකරණ වෙත ප්‍රවේශය ලැබෙනු ඇත. ඒ අතර, සත්‍ය වශයෙන්ම, බිට්කොයින් සහ වෙනත් ක්‍රිප්ටෝ මුදල් ද තිබේ.
මෙම කැලඹිලි සහිත කාලවලදී වර්ධනය මත පමණක් නොව, ඩිජිටල් වත්කම් පහත වැටීමෙන්ද මුදල් උපයා ගැනීමේ අවස්ථාවෙහි වැදගත්කම පිලිබදව දැන ගැනීම ඉතා වැදගත් වේ. තවද ඔබට මෙම අවස්ථාව NordFX හිදී ලැබෙනු ඇත. එපමණක් නොව, ආන්තික වෙළඳාමට ස්තූතිවන්තවන්නට, ඔබට ඔබේ ලාභය වැඩි කිරීමට හැකි වනු ඇත, මන්ද ඔබට 1 බිට්කොයින් එකක වෙළඳ ස්ථානයක් විවෘත කිරීමට අවශ්ය වන්නේ USD 150 ක් පමණි, 1 එතීරියම් එකක් සඳහා USD 15, 1 EOS - USD 0.3 සහ 1 රිපල් එකක් සඳහා USD 0.02 පමණි. මෙම ක්‍රිප්ටෝ මුදල් සහ අනෙකුත් ඉහලපෙලෙහි ක්‍රිප්ටෝ මුදල් සමඟ වෙළඳාම් කරන විට, ඔබට විවිධාකාර වෙළඳ උපාය මාර්ග භාවිතා කිරීමට හැකි වනු ඇත. නමුත් ඒ සමඟම, සත්‍ය වශයෙන්ම, මුදල් කළමනාකරණය සහ ආන්තික වෙළඳාමේ ඇති අවදානම් පිළිබඳව ඔබ අමතක නොකළ යුතුය. ඒ වගේම Satoshi Nakamoto යනු කවුරුන්දැයි ඔබ සත්‍ය වශයෙන් දන්නේ නම්, එම අපූරු සොයාගැනීම අපිත් සමඟ බෙදාගැනීමට අමතක නොකරන්න.
